Literair gezever

Vanochtend hadden we hoorcollege over drama. Uiteraard kwam Miller's klassieker: 'Death of a Salesman', aan bod, aan maatschappijkritisch toneelstuk over de illusie die 'The American Dream' heet.
Onze docent merkte op dat de hoofdpersoon Willy Loman - 'Low Man' heet. Gretig schoot mijn vinger de lucht in. 'Nou heb ik je', dacht ik. Ik sputterde tegen dat ik op internet had gelezen dat Arthur Miller die interpretatie zelf al had afgedaan, de naam was willekeurig gekozen. De docent was amper onder de indruk; 'Athur Miller doesn't know what Arthur Miller wrote', was het uitermate diepzinnige antwoord.

Deze uitspraak is een voorbeeld van een fenomeen wat ze in de wereld van de literatuur 'the death of the author' noemen. Dit is onderdeel van de discussie die gaat over of de auteur wel of niet monopoly heeft op de betekenissen achter zijn verhaal. De meeste mensen in de wereld van de fictie zijn van mening van niet. Iedereen brengt immers zijn eigen referentiekader mee naar wat hij/zij leest, dus een verhaal heeft altijd betekenissen die de auteur niet in gedachten had bij het schrijven.

Nog een belangrijke complicatie: veel belangrijke schrijvers zijn al heel lang dood. Die kun je dus niet meer vragen naar hun bedoelingen, en dat maakt de discussie nogal zinloos. We moeten natuurlijk wel wat te doen hebben tijdens werkcollege;-)

Mijn zusje heeft altijd al korte metten gehad met 'literair geneuzel'. Toen ik vorig jaar op de VAVO aan het worstelen was met korte verhalen deed ik bij haar mijn beklag: 'En dan verwachten ze dat ik het belang van de kleur van die bokshandschoen* zie, terwijl het belang van de specifieke opera in een ander kort verhaal* dan weer te ver gezocht was volgens de docente(Wikipedia wees later uit dat ik toch gelijk had, maar dat terzijde). WAAROM IS DIE HANDSCHOEN ROZE?!?!?!'
Emma had een stuk minder moeite met die vraag als ik: 'Omdat iemand dat nou eenmaal zo opgeschreven heeft.'
Dat vat wel een beetje samen wat ik vanochtend voelde toen de docent mijn vraag zo makkelijk wegwuifde. Natuurlijk is het mogelijk dat Miller de naam op bewust niveau willekeurig heeft gekozen, maar dat zijn onderbewuste onder invloed van semiose toch een bepaalde associatie verwerkt heeft in de keuze van de achternaam van dit iconische personage...MAAR DAT KUNNEN WE NOOIT BEWIJZEN! Wie zijn wij dan om te zeggen dat we het beter weten dan de schepper van het stuk?

Nou vragen jullie je misschien af: 'wat zeur je nou, je hebt toch zelf een letterenstudie gekozen?'
Dat klopt. En vaak vind ik het ook kicken als ik nieuwe dingen ontdek in een verhaal.
Het zijn puzzeltjes vol avontuur. Maar de lijn tussen: 'OMG that's so aswesome I never would've picked up on that!' en 'Ok, now you're just bullshitting me' is flintertje dun, en ook nog eens niet recht.
Welkom op de Faculteit der Letteren! :D

*Joey Santa's Dood - Doeschka Meijsing
*De Binocle - Louis Couperus